Marcin Wójcik, Celibat. Opowieść o miłości i pożądaniu

Marcin Wójcik, Celibat. Opowieść o miłości i pożądaniu, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2017, ss. 296.

            Wydawnictwo Agora wydało kolejną książkę na temat chrześcijaństwa we współczesnej Polsce. Przed paru laty ukazała się obszerna biografia dziennikarzy „Dużego Formatu” (magazynu reporterskiego, w formie dodatku do „Gazety Wyborczej”) Piotra Gołuchowskiego i Jacka Hołuba o słynnym redemptoryście – „Ojcu Dyrektorze”, o. dr. Tadeuszu Rydzyku, założycielu prężnego Radia Maryja z Torunia, pt. „Ojciec Tadeusz Rydzyk. Imperator” (Warszawa 2013).

            Również Autor publikacji pt. „Celibat” jest reporterem ( „Od Autora”, s. 291)„Dużego Formatu”. Jak dowiadujemy się z okładki tyłu książki Autor urodził w 1981 r. w Rabce-Zdroju, ukończył Papieską Akademię Teologiczną w Krakowie oraz Polską Szkołę Reportażu w Warszawie. Doświadczenia dziennikarskiego nabywał przez siedem lat w katolickim tygodniu „Gość Niedzielny”, po czym przeszedł do „Dużego Formatu”.

 

 

            Do przeczytania książki zachęcił mnie jeden z felietonów byłego księdza jezuity Stanisława Obirka pt. „Życie seksualne polskich księży”, zamieszczony 8 października 2017 r. na niezależnym portalu dziennikarskim Stefana Bratkowskiego „Studio Opinii”. S. Obirek napisał, że książka: „[…] przypomina studium […] swoistej empatii (niekiedy wprost zadziwiającej) wobec seksualnych zachowań opisywanej grupy”, pełnej anegdot z życia seksualnego księży w Polsce[1].

            Książka zawiera dwadzieścia jeden rozdziałów oraz słowo „Od autora”, a także przypisy i bibliografię. Przypisów jest trzydzieści trzy i odnoszą  się w dużej mierze do artykułów prasowych i artykułów elektronicznych prasowych, w tym do portali świeckich i katolickich. Bibliografia jest niewielka. Autor wymienia takich autorów jak: jezuita Józef Augustyn SJ, bp Grzegorz Ryś, Zbigniew Lew-Starowicz, Uta Ranke-Heinemann, a nawet Paweł Jasienica.

            Książkę otwiera  rozdział poświęcony ks. dr. hab. Waldemarowi Irkowi z Wrocławia, który posiadał dziecko ze związku z Wiesławą („Wdowa kapłańska”, s. 7-29).

            Tylko jeden rozdział jest merytoryczny, historyczno-teologiczno-socjologiczny, („Uwiąd rdzenia”, s. 31-46), w którym autor nakreśla historię celibatu oraz podstawy teologiczne jego istnienia w Kościele rzymskokatolickim oraz przedstawia normy prawne regulujące jego stosowanie w przeciągu wieków. W rozdziale tym Autor na samym początku przytacza słynną anegdotę, którą miał powiedzieć ks. prof. Józef Tischner o celibacie („[…] kładąc się do popołudniowej drzemki, miał mówić, że należy go budzić w dwóch przypadkach – gdyby dzwonił Ojciec Święty albo gdyby zniesiono celibat”, s. 31). Autor tłumaczy, że celibat oznacza bycie samotnym, „bez żony” (s. 32). Później precyzuje, że: „Według Kościoła celibat nie oznacza jedynie bezżenności, ale również wyrzeczenie się każdego działania o charakterze seksualnym”, tzn.: „Nie ma przygodnego seksu, nie ma masturbacji, nie ma pornografii, nie ma zażyłych relacji z kobietami, które miałyby pierwiastek seksualny […]” (s. 40-41). Autor słusznie twierdzi, że biblijny Jezus: „Nie miał pojęcia, że duchownych będzie obowiązywał celibat” (s. 33). Dalej w tym rozdziale pisze m.in., że: „Zniesienie celibatu byłoby dla Kościoła wyzwaniem logistycznym” (s. 31). Konstatuje, że: „Przez wieki Kościół był pod wpływem ruchów gnostyckich i w ich duchu interpretował Pismo Święte” (s. 35). W rozdziale tym przytacza również wyniki badań prof. Józefa Baniaka, który jako jedyny zajmuje się tym zagadnieniem naukowo (socjologicznie) w Polsce. Niestety informacje te przytacza za dziennikarką Katarzyną Wiśniewską. Autor nie powołuje się bezpośrednio na którąś z wielu książek prof. J. Baniaka.

            Reszta rozdziałów jest w przeważającej mierze serią reportaży dotyczących życia seksualnego byłych lub obecnych księży. Możemy przeczytać o związkach heteroseksualnych z kobietami (np.: „Zabrała moją gnuśność”, s. 99-108; „Sakrofilki”, s. 119-129; „Kapelan”, s. 159-170; „Ptaki”, s. 191-199), o molestowaniu homoseksualnym („Ksiądz od poczęcia”, s. 81-98; „Miłosierdzie kurii”, s. 239-261), o zachowaniach homoseksualnych (np. „Torsy objawione”, s. 171-188; „Spowiedź”, s. 201-209) czy o zmaganiach księdza z oglądaniem pornografii i masturbowaniu się przy niej („Rozmowy o pożądaniu”, s. 109-118).

            Reportaże nie opisują wyłącznie życia seksualnego księży rzymskokatolickich. Ostatni rozdział poświęcony jest toksycznemu związkowi małżeńskiemu byłej rzymskiej katoliczki z duchownym prawosławnym („Matuszka”, s. 263-290).        

            Pomiędzy reportażami znajduje się rozdział będący kompilacją wypowiedzi ludzi świeckich i jednego duchownego zajmującego się seksualnością („Większa miłość”, s. 141-147). Jeden rozdział prezentuje wypowiedzi ks. proboszcza Bartka Rajewskiego z Polskiej Misji Katolickiej w Londynie. Duchowny mówi: „Myślę, że zamiast znosić celibat, trzeba większy akcent kłaść na dobór i formację kandydatów do kapłaństwa, by nie byli pasterzami »odrabiającymi« pańszczyznę” („Wujek Rajek”, s. 153-154). W innym księża wypowiadają się czym dla nich jest celibat i dają dość dziwaczne odpowiedzi („O rany!, s. 189-190). Poznajemy życie codzienne byłego księdza, który założył rodzinę („Teść”, s. 211-217).

            Książka zawiera w sobie głośno komentowany przed laty, a opublikowany w „Dużym Formacie”, „Intymny dziennika kleryka” (s. 53-80)[2]. Bp G. Ryś odnosząc się do treści w nich zawartych twierdził, jako były rektor seminarium, że: „[…]  że w seminariach w Polsce nie ma problemów, które ten tekst sygnalizuje, tylko że one są marginesem a zostały przedstawione jako wyłączny nurt życia seminaryjnego”[3].    

            Książka jest dobrze napisana, świetnie się ją czyta.  Jest to wciągająca lektura, niczym sensacyjna opowieść, która pozostawia wiele niedosytu i nie odkrywa niczego nowego. Reportaże mają wybitnie sensacyjny i szokujący charakter. Brakuje w niej wniosków czy refleksji. Rzymski katolik po jej przeczytaniu może się poczuć zdegustowany duchowieństwem rzymskokatolickim. Książka przypomina, obecnie trudno dostępną, pozycję Roberta A. Haaslera pt. „Życie seksualne księży” z roku 2003. Nie wiadomo czy Autor ją czytał, bo się na nią w żadnym miejscu nie powołuje.

Mateusz Ihnatowicz

Dr Mateusz Ihnatowicz – ur. 1984, doktor nauk humanistycznych, historyk dziejów najnowszych Polski, archiwista. Od 2016 r. specjalista ds. naukowych i edukacji w Muzeum Piaśnickim w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie. 27 lipca 2015 r. obronił pracę doktorską pt. „Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka Jezuitów w świetle materiałów aparatu bezpieczeństwa (1945-1989)” (Uniwersytet Gdański, Gdańsk 2015).

Autor monografii: „Villa Musica. Dzieje gniazda rodziny Panków w zarysie” (Muzeum Piaśnickie w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof  w Sztutowie, Wejherowo 2016). Konsultant naukowy publikacji: Tomasz Mering, „Las Piaśnicki. Fabularyzowany komiks historyczny” (Muzeum Piaśnickie w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie, Wejherowo 2016). Publikował artykuły oraz recenzje w recenzowanych i punktowanych czasopismach naukowych: „Universitas Gedanensis”, „Almanach Historyczny”, „Studia Gdańskie”, „Roczniki Teologiczne”, „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie”, „Pro Fide Rege et Lege”.

W kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje chrześcijaństwa, zakon jezuitów, nowe ruchy religijne, dzieje ideologii totalitarnych (faszyzm, narodowy socjalizm, komunizm), historia filozofii, historia muzyki oraz klasycy myśli humanistycznej.

Mieszka w Gdańsku.

 


[1] Zob. Stanisław Obirek: Życie seksualne polskich księży, 2017-10-08, w: http://studioopinii.pl/archiwa/182767 [dostęp: 16.08.2018].

[2] M. Wójcik, Intymny dziennik kleryka, 2.10.2014, Duży Format, Zob. http://wyborcza.pl/duzyformat/1,127290,16733336,Intymny_dziennik_kleryka.html?disableRedirects=true [dostęp: 16.08.2018].

[3] Zob. KAI/pz, Bp Ryś o „Intymnym dzienniku kleryka”, 08.10.2014, w: https://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,20170,bp-rys-o-intymnym-dzienniku-kleryka.html [dostęp: 16.08.2018]. 

O autorze wpisu:

Dr Mateusz Ihnatowicz – ur. 1984, doktor nauk humanistycznych, historyk dziejów najnowszych Polski, archiwista. Od 2016 r. specjalista ds. naukowych i edukacji w Muzeum Piaśnickim w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie. 27 lipca 2015 r. obronił pracę doktorską pt. „Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka Jezuitów w świetle materiałów aparatu bezpieczeństwa (1945-1989)” (Uniwersytet Gdański, Gdańsk 2015). Autor monografii: „Villa Musica. Dzieje gniazda rodziny Panków w zarysie” (Muzeum Piaśnickie w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie, Wejherowo 2016). Konsultant naukowy publikacji: Tomasz Mering, „Las Piaśnicki. Fabularyzowany komiks historyczny” (Muzeum Piaśnickie w Wejherowie Oddział Muzeum Stutthof w Sztutowie, Wejherowo 2016). Publikował artykuły oraz recenzje w recenzowanych i punktowanych czasopismach naukowych: „Universitas Gedanensis”, „Almanach Historyczny”, „Studia Gdańskie”, „Roczniki Teologiczne”, „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie”, „Pro Fide Rege et Lege”. W kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje chrześcijaństwa, zakon jezuitów, nowe ruchy religijne, dzieje ideologii totalitarnych (faszyzm, narodowy socjalizm, komunizm), historia filozofii, historia muzyki oraz klasycy myśli humanistycznej. Mieszka w Gdańsku.

  1. Żałosne że racjonalista.pl robi reklamę tej książce. Obraz patologii, zwyrodnienia i urojeń, często homoseksualnych. Lew Starowicz? to ten co chciał gejów “leczyć“ prądem. ciekawe ilu ”ksiedzów” wyleczyl.

  2. "Wydawnictwo Agora" – to całkowicie dyskwalifikuje tę publikację. Książka dla idiotów uważających się za inteligentów, skoro czytają "Gazetę Wyborczą" i "Newsweeka". 

  3. Przestań pisać idiotyzmy. Człowiek rozumny może czytać wszystko. Zawsze znajdzie dystans do czytanych treści, ponieważ nie traktuje ich absolutnie, ale ze sceptycyzmem i zimnym namysłem co publikujący dany tekst chciał osiągnąć i jakie treści przekazać. Tak więc można czytać nawet najbardziej zaangażowane ideologicznie teksty i tekścidła z jednej strony, aż po wartościowe, uzasadnione i rzetelnie udokumentowane prace profesjonalistów.

  4. Ja jeszcze nie zdążyłem przeczytać, ale widzę że ty już przeczytałeś i co jaki efekt, czujesz się większym idiotą niż jesteś?

  5. Poza tym to skandal, ze panstwo toleruje organizacje ktora gwałci podstawowe prawo człowieka jakim jest prawo do zawarcia małzentwa. Szkoda. ze nie kastrują, wtedy pedofilia mniejsza. Seks tak, odpowiedzialnosc – nie, cwaniaki.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *