Belfast 300 lat temu

W 1750 roku Belfast (gael: Béal Feirste) był miastem od niedawna. W roku 1177 normandzki rycerz John de Courcy zbudował tu zamek, wokół którego powstała osada. W roku 1609 król Anglii Jakub I rozpoczął politykę zasiedlania Ulsteru, Sir Arthur Chichester otrzymał wiele ziem w prowincji wraz z zamkiem (który w 1611 przebudował). Prócz Szkotów, I Anglików w Belfaście mieszkali wtedy także przybysze z wyspy Manx. W 1613 roku Belfast otrzymał status miasta i prawa wyborcze. Miasto było częściowo pod kontrola rodziny Chichester. Oficjalnie jednak rządził nim rządca (sovereign) z pomocą 12 kupców (burgesses). Co roku z trzech burgesses wybierano nowego rządcę. Do uchwalenia każdego nowego prawa potrzebna była zgoda głowy rodu Chichester, który również wybierał rządcę z 3 kandydatów wyłonionych z grona burgesses. Na początku XVII wieku Belfast miał tylko 1000 mieszkańców, ale już był prężnym ośrodkiem kupieckim eksportującym wełnę, masło i solone mięso do Anglii, Szkocji i Francji, zaś importującym wino i owoce z Francji i Hiszpanii. Nieco później miasto handlowało także z koloniami w Ameryce. Skąd sprowadzano tytoń. W Belfaście rafinowano też cukier sprowadzany z Indii.

W efekcie odwołania przez Ludwika XIV edyktu tolerancyjnego w 1685, wielu francuskich protestantów – hugenotów opuściło ojczyznę. M.in. to emigranci z Francji spowodowali, że w 1700 roku Belfast miał już 2500 mieszkańców. Hugenoci przyczynili się do powstania przemysłu włókienniczego (tkaniny lniane) w mieście. W Belfaście przełomu wieków wyrabiano też sznury okrętowe i żagle. Jeszcze w 1680 roku miasto zostało zaopatrzone w wodociąg zbudowany z drewnianych rur, a w dwa lata potem w pierwszy most na rzece Lagan. Według przepisu z 1686 roku każdy właściciel domu miał w zimowe wieczory zamieścić przed nim latarnię. W 1708 spłonął zamek, co nie przeszkodziło w rozwoju miasta, które w 1750 roku miało już około 8000 mieszkańców (w roku 1780 – 13000 mieszkańców, a w 1800 – ok. 20000). Pod koniec XVIII wieku wybudowano nowe przedmieście po drugiej stronie rzeki. Od 1737 roku miasto wydawało własną gazetę. Nie zadowoliło to jednak rodzącej się miejscowej opinii publicznej, skoro w 1783 ukazało się pierwsze wydanie: Belfast Mercury or Freeman’s Chronicle. Biuro wydawcy (John Tisdall and Company) znajdowało się przy Bridge Street 28. Pierwsze wydanie zaopatrzone zostało w oświadczenie:

„Od kilku lat wyrażano wśród inteligencko-literackiej części północnej opinii (intelligent and literary part of the Northern public) życzenie puszczenia w obieg niezależnej i uduchowionej gazety (independent and spirited news-paper) ”.

Gazeta miała stanowić odpowiedź na rodzący się anglo-irlandzki patriotyzm. W czerwcu 1786 roku Mercury zmienił nazwę na: the Belfast Evening Post. Podobnie jak Mercury, wychodząca od stycznia 1792 roku: The Northern Star promowała pomysł reform parlamentarnej I braterstwa irlandzkich Anglików i Irlandczyków. Dziennikarze gazety starali się wiarygodnie I rzeczowo opisać wydarzenia rewolucji francuskiej i wspierać pomysł emancypacji katolików w Irlandii.

Il. The Northern Star, źródło: http://www.culturenorthernireland.org/article/953/old-belfast-newspapers-the-18th-century (dostęp: 20.12.2010 r.).

Pierwszy bank w Belfascie założono w 1752 roku, a pierwszy stały teatr w 1768. W ciągu XVIII stulecia miasto eksportowało coraz więcej płótna (w 1701 roku – 200,000 jardów, w 1773 roku – 17 milionów jardów). W roku 1788 zbudowano White Linen Hall. Już w 1777 roku zaczęto używać przędzarki Comptona – zupełnie nowego wynalazku. W roku 1785 założono radę portową odpowiedzialne za utrzymanie portu w dobrym stanie. W roku 1791 założone zostało towarzystwo polityczne Society of United Irishmen ideowo związane z nieudanym ogólnoirlandzkim anty-brytyjskim powstaniem 1798 roku, choć samo miasto raczej pozostało wierne Koronie Brytyjskiej. Osiemnastowieczny Belfast znany był ze swojego ruchu skierowanego przeciw niewolnictwu. Wyzwoleniec i abolicjonista Olaudah Equiano (1745-1797) odwiedził Irlandię w latach 1791-1792 i był szczególnie ciepło witany w tym mieście . Vide: N. Rodgers, Equiano and Anti-Slavery in Eighteenth Century Belfast, Belfast Society, Ulster Historical Foundation Belfast 2000. Autobiografia Equiano przedstawiała koszmarny los niewolników i w ten sposób skłoniła brytyjskich ustawodawców do wprowadzenia zakazu handlu niewolnikami w roku 1807, na mocy Aktu o Handlu Niewolnikami.

Źródła:
http://www.culturenorthernireland.org/article/953/old-belfast-newspapers-the-18th-century (dostęp: 20.12.2010 r.)
N. Rodgers, Equiano and Anti-Slavery in Eighteenth Century Belfast, Belfast Society, Ulster Historical Foundation Belfast 2000.