Rabacja Galicyjska i Powstanie Styczniowe. Theatrum Illuminatum

1843-1867

SCENA 1 – 1843 – 15 sierpnia – do Szczecina wjechał pierwszy pociąg z Berlina, inaugurując kolej na Pomorzu.

SCENA 2 Emisariusze Towarzystwa Demokratycznego Polskiego założyli w Krakowie Komitet Rewolucyjny, współpracujący z Centralizacją Poznańską.

SCENA 3 Pozbawieni ochrony celnej ze strony rządu pruskiego i wystarczających środków inwestycyjnych przemysłowcy próbowali utrzymać konkurencyjność za pomocą redukcji płac, co przy fatalnej sytuacji bytowej tkaczy śląskich doprowadziło do wybuchu społecznego niezadowolenia. 5 czerwca 1844, w trakcie powstania tkaczy śląskich, 3 tys. tkaczy wdarło się na teren zakładów Dieriga oraz do jego domu. Mimo krwawej interwencji wojska (11 zabitych, 24 ciężko rannych), okupujących usunięto dopiero po kilku dniach. Zniszczenia towaru i maszyn dokonane podczas okupacji były bardzo poważne i sięgnęły 80 tys. talarów. Doprowadziło to wycofania się Dieriga z życia zawodowego jeszcze w tym samym roku. Kontrolę nad firmą przekazał on synom Wilhelmowi i Friedrichowi, którzy zmienili jej nazwę na Gebrüder Dierig („Bracia Dierig”).

SCENA 4 Dnia 25 października – ksiądz Piotr Ściegienny został aresztowany przez Rosjan. 27 kwietnia 1846 r. kapituła katedry lubelskiej wydała decyzję, która skazywała Piotra Ściegiennego na degradację (pozbawienie sakry i praw stanu duchownego) i odsądzenie od godności kapłańskiej. W 1846 r., po długim śledztwie Piotr Ściegienny został skazany na śmierć. 07.05.1846 r. Piotr Ściegienny stanął przed katem. Raport o wykonaniu wyroku informował m.in. o odesłaniu go na Syberię do ciężkich robót co, według świadków, spotkało się z wyraźnym sprzeciwem ze strony samego skazańca. Został zesłany do kopalni w Aleksandrowsku w okręgu nerczyńskim, gdzie przybył 07.04.1847

SCENA 5 RABACJA Wśród wielu rewolucjonistów, przygotowujących się do ogólnonarodowego powstania, istniała świadomość konieczności wciągnięcia chłopów do wysiłku zbrojnego. Zniesienie poddaństwa miało stać się kluczowe w tym procesie. Od 1845 roku wśród chłopów działali Julian Goslar i Edward Dembowski. W 1843 Stany Galicyjskie odrzuciły program zniesienia poddaństwa w prowincji. Mimo dość ograniczonych postulatów chłopi musieli sami wykupić swoją ziemię, sejm uchwalił jedynie powołanie komisji zmierzającej do zbadania problematyki chłopskiej. Pomysł ten jednak nie spotkał się z dobrym przyjęciem w Wiedniu. W świecie wyobrażeń galicyjskiego chłopstwa szczególne miejsce zajmował cesarz, jednoznacznie identyfikowany jako opiekun i rzecznik praw ludu. Pamięć o cesarzowej Marii Teresie i jej synu Józefie II była żywa na długo po ich panowaniu. Austriacy, chcąc doprowadzić do rozdźwięku w polskim społeczeństwie i tym samym zapobiec wybuchowi ewentualnego powstania, wykorzystali niezadowolenie chłopów i – rozpuszczając plotkę o tym, że szlachta planuje przeciwko chłopom akcję zbrojną, której celem ma być ich wybicie – pchnęli ich do mordów i plądrowania szlacheckich dworów. Za głównego inspiratora uważany jest starosta tarnowski Joseph Breinl von Wallerstern. Do pierwszych napadów na dwory doszło już 18 lutego. Zbrojne gromady chłopów zrabowały i zniszczyły w ciągu kilku dni w drugiej połowie lutego 1846 roku ponad 500 dworów w cyrkułach: tarnowskim (tu zagładzie uległo ponad 90% dworów), bocheńskim, sądeckim, wielickim, jasielskim. Chłopi oblegali również miasta, np. Limanową i Grybów. Zamordowano, często w bardzo okrutny sposób od ponad 1200 do 3000 osób, niemal wyłącznie ziemian, urzędników dworskich i rządowych oraz kilkudziesięciu księży. Jak ustalił i podkreślał prof. Stefan Kieniewicz, mimo skali wydarzeń, ani jeden Żyd nie padł ofiarą. Nie atakowano również Niemców  Bandy atakowały także mniejsze oddziały powstańcze zmierzające do Krakowa. Gdy powstanie krakowskie zostało stłumione i chłopi przestali być potrzebni Austriakom, wojsko przywróciło spokój. Jakub Szela został internowany, a następnie przesiedlony na Bukowinę. Bardzo szybko w Galicji zapanował spokój,  

SCENA 6 Dnia 17 listopada  1847 w Berlinie zakończył się proces wielkopolskich powstańców i działaczy niepodległościowych. Skazano 117 osób, z tego 8 na karę śmierci.

SCENA 7 Dnia 14 października 1847 – pierwszy parowóz wyruszył z Krakowa do Mysłowic, otwarto pierwszą linię (dł. 65,47 km) Kolei Krakowsko-Górnośląskiej.

SCENA 8 Deklarując swe przywiązanie do katolicyzmu, obóz Hotelu Lambert starał się o pozyskanie przychylności kurii rzymskiej. Gdy demokraci potępiali stanowisko papieża Grzegorza XVI, który w encyklice Cum primum uznał powstanie listopadowe za dzieło wichrzycieli i zdradę prawowitego monarchy, Czartoryski usiłował wykorzystać niesnaski, do jakich doszło między papieżem a carem na tle nacisków Mikołaja I na Kościół katolicki na ziemiach polskich i litewskich. Okazało się z czasem, że to Watykan wyzyskał stosunki z Polakami w celu wzmocnienia swej pozycji wobec Petersburga i w 1847 roku papież podpisał konkordat (nietrwały co prawda) z caratem.

SCENA 9 – 1853-1856 wojna krymska … no to co?

SCENA 10 – 1857 Mazur z „Halki” Moniuszki

SCENA 11 Branka do armii carskiej 1863

SCENA 12 Traugutt żałuje że nie pozostał w armii rosyjskiej

SCENA 13 Traugutt we Francji

SCENA 14 – Konwencja Alvenslebena   pomiędzy Królestwem Prus i Imperium Rosyjskim, zawarta 8 lutego 1863 w Petersburgu przez pruskiego generała Gustava von Alvenslebena, z inicjatywy Otto von Bismarcka, dotyczący współpracy przy tłumieniu powstania styczniowego w Królestwie Polskim. Układ zezwalał obu armiom na przekraczanie granicy w celu ścigania polskich oddziałów powstańczych.

SCENA 15 – walki powstania styczniowego

SCENA 16 – narodziny Piłsudskiego (1867)