Istota inteligencji

Pablo Picasso twierdził, że komputery są bezużyteczne, bo dają tylko odpowiedzi.  Picasso nieco przesadził, bo odpowiedzi mogą być użyteczne, ale słusznie zauważył, że pytania są istotą inteligencji.

Pragmatyczna inteligencja

Większość ludzi i systemy sztucznej inteligencji posiadają inteligencje pragmatyczną, to znaczy mogą mieć dużą wiedzę i umiejętność logicznego używania tej wiedzy, ale nie tworzą nowej wiedzy. Twórcza inteligencja wymaga nie tylko wiedzy, ale zdolności zadawania głębokich pytań i kreowania odpowiedzi.

Twórcza inteligencja                                   

Aby zilustrować twórczą inteligencję­ wspomnę dwóch gigantów nauki. Newton zauważył, że każdy luźny materialny przedmiot spada na ziemię. Zadał sobie pytanie: czy księżyc też spada na ziemie? Odpowiedź na to pytanie przekształciła się w klasyczną mechanikę, fundament przemysłowej rewolucji. Epokowa książka Newtona Principia Mathematica zmieniła nasze zrozumienie dużej dziedziny rzeczywistego świata.

Około 200 lat po Newtonie żył Einstein. Kiedy odkryto, że szybkość światła nie zależy od szybkości poruszającego się źródła światła Einstein zadał sobie pytanie: jakie są konsekwencje tego faktu? Odpowiedzią jest szczególna teoria względności. 

Trzeci przykład. W połowie XX wieku pojawiły się komputery. Początkowo stosowane je do rozwiązywania problemów naukowych, ale młody Bill Gates zadał sobie pytanie: czy tanie małe komputery mogą stać się użyteczne w codziennym życiu zwykłego człowieka?  Wkrótce narodził się PC. Obecnie trudno sobie wyobrazić świat bez PC i Internetu.  Z powyższych przykładów wynika, że pytania są w samym centrum cennej twórczej inteligencji. Teraz zadajmy pytanie: czy twórcy religii, pisarze Starego i Nowego Testamentu, oraz dajmy na to Mahomet tez potrzebowali pytań w swojej pracy konstruowania religii?

Inteligencja twórców religii

Prawdopodobnie pytania były im potrzebne, ale potrzebowali też wyobraźni. Pisarze Nowego Testamentu stworzyli bohaterską postać zbawcy wzorując się na starszych postaciach w wiarach greckich, perskich i egipskich.  Mahomet wyobraził sobie spotkania z aniołem wysłanym przez Allaha, który wybrał go, jako swego proroka.

Zadawanie pytań w sferze wiary przez wiernych jest niebezpieczne. Takie pytania jak: czy okrutna śmierć Jezusa była konieczna do zbawienia lub w jaki sposób bóg przekazuje ludziom swoje opinie o moralności, prowadzą do ateizmu lub herezji.

Twórcza wyobraźnia jest też potrzebna poetom, pisarzom, artystom muzyki, malarzom i twórcom filmów.  Jakiej inteligencji potrzebuje zwykły zjadacz chleba, aby funkcjonować w nowoczesnym społeczeństwie?  Wystarczy mu bierna inteligencja uzupełniona zdolnością uczenia się w ciągu całego życia.

Zakończenie

Kolosalną rolę w życiu każdego człowieka odgrywa wyksztalcenie. W szkole i na uczelni zdobywamy wiedzę i umiejętność jej użycia w życiu i pracy zawodowej.

Dobre szkoły i uczelnie uczą nie jak recytować zapamiętany materiał lekcji lub wykładu, ale uczą zadawać pytania, kwestionowania utarte poglądy i  dyskutować nad nowymi rozwiązaniami trudnych problemów. Inaczej mówiąc dobra szkoła i uczelnia powinny uczyć nie tego, co jest, lecz to, co może być lepszym od tego, co jest. W codziennym życiu pytania mogą być użyteczne. Na przykład: Jak mogę wykonać lepiej jakieś zadanie? Czym mogę usłużyć innym, być użytecznym? Jakie są moje zdolności i jak je ulepszać? Jak uniknąć straty czasu na śledzenie skorumpowanych polityków walczących o dostęp do koryta? Tu napotykamy na dylemat, bo demokracja wymaga partycypowania obywateli. Powstaje trudne pytanie: jak być dobrze poinformowanym minimalizując czas na zdobycie wartościowej politycznej informacji?