Symfonie Arvo Pärta (recenzja CD)

Do moich recenzenckich rąk trafiła bardzo ciekawa płyta. Biała, elegancko ascetyczna okładka zapowiadała na niej ECM NEW SERIES. Prosta, pozbawiona innych elementów graficznych biała przestrzeń pokryta była tylko napisami – Arvo Pärt, Symfonie, NFM Wrocławscy Filharmonicy i jeszcze nazwisko dyrygenta – Tönu Kaljuste.

Znalezienie się na płycie wytwórni ECM z muzyką Pärta to wyraźne docenienie wrocławskiej orkiestry, zasłużone zresztą, co powtarzam wszystkim melomanom, którzy pamiętają brzmienie wrocławian sprzed lat, a nie to aktualne. ECM nie jest standardową firmą fonograficzną. Jest to przedsięwzięcia bardzo autorskie, cechujące się subiektywnym doborem prezentowanych utworów i dopasowaną do dominującego niejako „metapłytowo” nastroju akustyczną aurą nagraniową. ECM to wielki dźwiękowy album, którego wątki przewodnie to melancholia, samotność, zaduma, chłodne i srebrzyste szarości, dystans, wolny upływ muzycznego czasu. Jakimś cudem Manfredowi Eicherowi (który założył firmę w Monachium w roku 1969) i jego współpracownikom udaje się utrzymać jednoczący większość realizacji ECM styl, mimo różnorodności prezentowanej muzyki.

ECM jest rzeczywiście różnorodne – dużą część jego katalogu zajmuje jazz, często bardzo północny w swoim wyrazie. Jest trochę wspaniałych nagrań muzyki klasycznej indyjskiej, a także na przykład perskiej. Nie brakuje oczywiście folkloru Północy. Obok jazzu jednakże drugą nogą ECM jest muzyka klasyczna, z ukłonem w stronę muzyki dawnej, głównej chóralnej i w stronę muzyki nowej, ale przeważnie tej bliższej bardziej refleksyjnemu minimalizmowi. Firma ECM przyczyniła się w dużej mierze do wypromowania muzyki Ervo Pärta, zatem przekazanie wykonania symfonii Pärta Wrocławskim Filharmonikom stawia ich w samym centrum wykonawstwa tej muzyki, do tego z doświadczonym na tym polu Tönu Kaljuste.

Wrocławianie grają na płycie świetnie, zaś dyrygent i dźwiękowcy dbają o posrebrzenie i poszarzenie ich brzmienia, o więcej półcieni i mniej barwnego plastycyzmu, który tak lubię u Wrocławskich Filharmoników. Mimo to ukazanie orkiestry od innej strony okazuje się być jak najbardziej owocne estetycznie. Symfonie Pärta też są ciekawe. Dzięki temu, że powstawały w różnych latach – Pierwsza „Polifoniczna” w 1964, Druga w 1966, Trzecia w 1971 i Czwarta „Los Angeles” w 2008 nie stykamy się na większości płyty z tak charakterystyczną Pärtowską estetyką, lecz poznajemy drogę do niej, bardzo zresztą zaskakującą, bo obok oczywistych u wyrastającego z ZSRR twórcy elementów neoklasycyzmu pojawiają się w symfoniach Pärta elementy zainspirowane muzyką rockową i wieloma innymi stylistykami. Ta droga do w pełni rozwiniętego i specyficznego stylu Pärta jest bardzo intrygującą podróżą przez świat dźwiękowej wyobraźni, zaś Wrocławscy Filharmonicy prowadzą nas przez ten świat doskonale, urzekając pięknym brzmieniem, subtelnością i otwartością na eklektyczny świat dojrzewającego kompozytora.

Polecam zatem tę płytę gorąco, zaś jeśli chodzi o ECM, to czekam teraz na płytę Chóru NFM z Pärtem. To była dla mnie jednak niespodzianka, że to wrocławscy instrumentaliści wyszli daleko w świat ze swoim Pärtem, choć na koncertach w NFM, jak wiecie czytając moje recenzje, za wykonania muzyki Pärta odpowiada zazwyczaj znakomity Chór NFM. Lecz cóż – Wrocławscy Filharmonicy zaskoczyli mnie w bardzo przyjemny sposób i nie pozostaje mi nic innego, jak wrócić do kolejnego już przesłuchania ich nowej płyty.