Vivaldi i Piazzolla (recenzja CD)

Dziś przyszła pora na to, abym otworzył i włożył do odtwarzacza CD kolejną płytę do recenzji. Już sam jej tytuł intryguje, gdyż mamy w nim dwa światy – mistrza późnego włoskiego baroku i dwudziestowiecznego latynoskiego eksperymentatora, który włączył swe ukochane tango do tradycji muzyki klasycznej, powstałej jakby nie było na innym kontynencie, w Starym Świecie.

Jednakże Nowy Świat Astora Piazzoli nie jest aż tak daleki od Starego Świata Antonio Vivaldiego. Po pierwsze Argentyna to nie Meksyk i przybysze z Europy pisali w tym kraju nową historię na niemalże białej kartce, nie było tam śladów cywilizacji podobnej do Azteków, Majów czy Inków. Po drugie znacząca część tych przybyszów to byli Włosi, dla których żywioł zawarty w muzyce Vivaldiego był zupełnie nieegzotyczny. Argentyńczycy włoskiego pochodzenia zmieniali się w cieniu swoich nowych chmur, ale nadali także swej nowej, srebrnej ojczyźnie całkiem włoski koloryt.

Nie jest zatem wcale dziwne, że Piazzolla nawiązał do Czterech Pór Roku Vivaldiego i skomponował swoje Cuatro estaciones porteňas. Choć odwołał się w swoim cyklu do muzyki Vivaldiego, w sposób twórczy, zaskakujący i dowcipny, to jednak rządziła nim inna filozofia niż Vivaldim. Mistrz klasycznego tango chciał oddać przede wszystkim nastrój portowych dzielnic Buenos Aires, nie zaś alegorię przemijania człowieka i czasu wśród zmiennych pór roku. Napisawszy to zdanie zaraz pomyślałem, że jestem niesprawiedliwy dla Vivaldiego. Jego Cztery Pory Roku nie przypadkowo cieszą się tak wielką sławą. Dzięki talentowi Vivaldiego uciekły one kontrreformacyjnej ideologii tworzenia o śmierci i stały się czymś znacznie większym i szerszym znaczeniowo. Mamy tu rzeczywiście obraz Pór Roku z całym nieskończonym i archetypicznym bogactwem skojarzeń i zadum, jakie mogą one powodować u człowieka. Dzieła Piazzolli nie mają w sobie, moim zdaniem, tej wielkości, ale i tak są ciekawe. Zwłaszcza w tak niezwykłym i w sumie zwykłym zestawieniu.

Lider i solista Orkiestry Leopoldinum, Christian Danowicz, sam spędził dwa pierwsze lata swego życia w Buenos Aires, do czego przywiązuje znaczenie. Tym większe, że rodzice Danowicza założyli we Francji zespół wykonujący tanga, w którego działalność ich syn się włączył już jako 12 latek. Stąd ogromne zaangażowanie jego i całego zespołu w projekt zrealizowany na płycie. Cykl Piazzolli zagrany jest niezwykle inteligentnie, nastrojowo i stylowo. Nie musimy już wcale marzyć o wycieczce do Buenos Aires, aby przechadzać się ulicami i portowymi zaułkami tego miasta. Cykl Piazzolli nie jest trawestacją tang, ale raczej medytacją o nich przez pryzmat Vivaldiego i z chęcią przeniesienia nas do Buenos Aires. Również Vivaldiego gra Orkiestra Leopoldinum znakomicie. Lubię go czasem usłyszeć na współczesnych instrumentach, niektóre głębie tej muzyki lepiej ukazuje nam bowiem współczesność, a nie rekonstrukcja baroku. Danowicz bardzo dobrze realizuje solową partię skrzypiec, dbając też o to, aby płyta złożona z dwóch światów była homogeniczna.

Słuchając tej płyty po raz kolejny odkryłem w niej też swego rodzaju zadziorność i przekorę, które czynią zaprezentowaną muzykę jeszcze milszą w odbiorze. W końcu wykonań Czterech Pór Roku na płytach są setki, a jednak to zwraca uwagę ponadprzeciętnie. Vivaldi i Piazzolla są bliscy również w pewnej buntowniczości. Z jednej strony ksiądz, który stanowczo wolał pisać i wystawiać opery niż odprawiać msze, z drugiej strony twórca wynoszący wiązany z domami publicznymi taniec do rangi sztuki wysokiej. Tego typu rewolucje wymagały odwagi i mocnych charakterów, cieszę się, że również wykonawcy odnaleźli w sobie tą siłę. Polecam zatem tę płytę wszystkim, również tym, którzy sądzą, iż Cztery Pory Roku posiedli w najważniejszych istniejących obecnie nagraniach.