Bóg a nowoczesność (część XVIII); Polska – Kościół – polityka

Nowoczesność w kulturze Zachodu charakteryzuje się przede wszystkim tym – tradycja Oświecenia francuskiego i dorobek Rewolucji Francuskiej – iż religia stała się sprawa prywatną, osobistą obywateli danego kraju, a instytucje powołane do organizacji życia religijnego nie mogą się zajmować bezpośrednio polityką (w jakimkolwiek wymiarze, zwłaszcza jeśli chodzi o wybory jakiekolwiek szczebla, zwłaszcza parlamentarne). Wykluczyć to miało znany z niechlubnej przeszłości tzw. „sojusz tronu i ołtarza”. Kościół katolicki, ostatni bastion kultury chrześcijańskiej na Zachodzie, oficjalnie zrezygnował z takiego stanowiska na Soborze Watykańskim II, choć praktyka nadal jest inną niźli wymiar czy zalecenia podstawowych dokumentów wydanych podczas wspomnianego, XX Soboru Powszechnego. Zbory protestanckie, mające również udział w tworzeniu tzw. korzeni chrześcijańskich Europy zachodniej – różnych denominacji, mimo, iż powstały i funkcjonowały przez dekady niejako klony zasady „cuius regio, eius religio” – już dawno zrezygnowały z czynnego udziału w polityce tak rozumianej.
Kościół (…) z racji swego zadania i kompetencji
w żaden sposób nie utożsamia się ze wspólnotą polityczną.
Konstytucja duszpasterska „Gaudium et spes”
(II Sobór Watykański)
Czy w takim razie współczesna Polska może być zaliczona do krajów nowoczesnych, postępowych i demo-liberalnych w stylu klasycznie zachodnim ? Sądzę w kontekście zbliżających się (jak zawsze zresztą) wyborów parlamentarnych – nie. Wraz ze zbliżaniem się terminu tego głosowania rośnie udział lokalnego – zwłaszcza w mniejszych miejscowościach – duchowieństwa w nachalnej i agresywnej agitacji wyborczej, nacisk psychiczno-mentalny na wiernych, jawne wskazywanie kandydatów jednej opcji na których ma się oddawać glosy. To skandal i jawne pogwałcenie konkordatu, gdzie mówi się jasno o przyjaznym rozdzieleniu zainteresowań państwa i Kościoła katolickiego. O szarganiu dobrych, demokratycznych obyczajów i niezgodności z porządkiem konstytucyjnym nawet szkoda wspominać.
Oto na Dolnym Śląsku – jak napisał na FB jeden z kandydatów Zjednoczonej Lewicy z tego regionu (celowo nie podaję jego nazwiska bo nie oto chodzi lecz o wymiar zaobserwowanego działania) – „……organizuje się pod egidą księży grupy, które prowadzą agitację za pomocą sms-ów, by parafianie popierali PiS. Zdaniem organizatorów PiS musi wygrać za wszelką cenę”. Nie zgadzam się z nim, iż to nic zdrożnego. Ów kandydat ma pretensje jedynie do sponsorów i organizatorów tego działania, iż dotyczy to tylko jednej Partii. Ja się z takim dictum nie mogę zgodzić. Uważam, iż świątynie – wszelkie – oraz instytucje religijne winne być absolutnie wolne od doraźnej gry politycznej. Oczywiście jeśli chcą pełnić rolę jaką im przydziela istniejący administracyjno-jurydyczny porządek naszego kraju i uzgodnienia w tej mierze pomiędzy Polską a Watykanem. Mnie oburza właśnie jakiekolwiek uwiązanie religii, instytucji mającej zupełnie inne prerogatywy i zadania, w bieżącą, w doraźną politykę, w polityczne starcia na krajowym orbis terrarum. Pod jakąkolwiek postacią. To szkodzi – o ile potraktować możemy zapewnienia hierarchii i duchowieństwa jako prawdziwe i szczere – uniwersalizmowi nauk katolickich i ich moralnemu przesłaniu. Oczywiście jako osoba niewierząca i racjonalista nie muszę brać serio owych zapewnień gdyż mój światopogląd jest na antypodach teistycznego poznania, ale będąc człowiekiem otwartym, w miarę liberalnym (w dosłownym tego słowa znaczeniu) i życzliwie patrzącym na wszelkie inicjatywy czy działania mające uszlachetnić (nawet teoretycznie, a dobrych intencji nikomu nie wolno odmawiać) nasz doczesny byt, takie doraźne zaangażowanie w brutalną, cyniczną i bardzo często – nihilistyczną działalność jaką jest polska scena polityczna, tylko i wyłącznie szkodzi samej instytucji oraz uniwersalizmowi przesłania jakie ma nieść chrystianizm.
To nie ma nic wspólnego z najszerzej pojmowaną świętością, ze stanowiskiem mającym koić różnice i namiętności polityczne (jakie rozgorzały i są podgrzewane w naszym kraju), z rolą Kościoła jako instytucji mającej zasypywać okopy w jakich coraz bardziej ugrzęzło (z różnych zresztą względów) nasze społeczeństwo. Bo taki stan grozi nieobliczalnymi i dramatycznymi skutkami. Kościół katolicki zawsze pretendował do roli ogólnopolskiego, ponad-politycznego rozjemcy, mediatora; starał się być olejem lanym na wzburzone fale. Po raz kolejny – w ostatnim 25-leciu – jego działanie i przekaz są rzeczywiście jak olej, ale dolewany do ognia.
Słuszną natomiast jest końcowa konkluzja owego kandydata lewicy, że „…..Formalnie apolityczny Kościół w naszym kraju jest jak najbardziej polityczny i w sposób dość bezpośredni pokazuje kogo popiera. Katolicy głosujący na inne partie niż PiS są w nim wierzącymi II-giej kategorii”.
Jak widać III RP nie jest dostatecznie cywilizowanym i nowoczesnym krajem w tym względzie. Burzymy się, pomstujemy na radykalnych i upolitycznionych mułłów zasiedlających meczety i medresy w krajach muzułmańskich, a także w rejonach Europy zachodniej gdzie wyznawcy islamu stanowią pokaźną diasporę (Wielka Brytania, Holandia, Belgia, Niemcy, Holandia, Francja, Włochy), ogłaszających swoje nienawistne a przede wszystkim – polityczne, kazania i memoriały, ex cathedra oraz w Internecie. Dziwne – a często śmieszne – jest to iż często ci z nas, znad Wisły, Odry i Bugu, którzy gorąco i emocjonalnie protestują przeciwko islamizacji naszego kraju (co przede wszystkim wiąże się z tzw. islamizmem – pojęciem ukutym przez niemieckiego religioznawcę syryjskiego pochodzenia Basama Tibiego, a oznaczającym najkrócej mówiąc radykalną i upolitycznioną wykładnię religii Proroka Mahometa) w wyniku przyjęcia uchodźców z Bliskiego Wschodu, są jednocześnie gorącymi zwolennikami udziału instytucji religijnej – bo naszej, rodzimej, o takim samym znaczeniu społecznym jak struktura organizacyjna islamu – w życiu publicznym Polski.
Najsmutniejszą refleksją jest jednak stwierdzenie, że w ciągu 25 lat Polski po upadku Muru Berlińskiego, wejściu do NATO i Unii Europejskiej (ekskluzywnego jak sądzić można było klubu demo-liberalnych i najbardziej rozwiniętych krajów globu) żadnej opcji politycznej – lewicowej czy liberalnej – sprawującej rządy przez większość wspomnianego okresu nie udało się przekroczyć tego Rubikonu serwilizmu państwa i elit nim rządzących wobec instytucji religijnej jakim pozostaje Kościół kat. Lewicy post-pezetpeerowskiej (bo tylko taka zaistniała w III RP jako realna siła polityczna) – z racji jej przestrachu i braku pewności siebie, a przede wszystkim z tytułu umizgów do Kościoła (jako znaczącej siły w pozytywnym tego słowa znaczeniu, traktowanej tak jeszcze na zasadzie echa z okresu lat 70- i 80-tych XX wieku gdy hierarchia mediowała, pośredniczyła skutecznie między kontestującymi władzę PZPR odłamami społeczeństwa, a samą Partią). Demo-liberalnej opcji post-solidarnościowej – z racji mimo wszystko jej genetycznego i mentalnego przywiązania do nauk Kościoła (to także relacje pochodzące z minionego okresu, dotyczyło to tzw. Kościoła otwartego – którego de facto już w Polsce nie ma i po 1989 roku nie było, gdyż umowny i alegoryczny podział na Kościół toruński i łagiewnicki okazał się humbugiem: są tylko konserwatyści mniej lub bardziej fundamentalni, a przede wszystkim – triumfujące i zachłyśnięte pozorami władzy duchowieństwo).
Ta sytuacja, konserwatywno-tradycjonalistycznej i religianckiej jednocześnie mentalności rzutującej na sposób i formy rządzenia naszym krajem – często są to pozory wynikające z serwilizmu czy postępowania wedle zasady „Panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek” – będzie moim zdaniem trwała nadal. Opcja lewicowa, o wyraźnie świeckim i oświeceniowym charakterze tak jak liberalna nie mają wg mnie szans na samodzielne, w najbliższym czasie, rządy. Liberalna – nie oznacza to absolutnie Platformy Obywatelskiej: proponując elektoratowi takiego kandydata do polskiego parlamentu jak Ludwik Dorn mówiącego, że Polska jest krajem katolickim i jak się komuś nie podoba panujące tu obyczaje (chodzi o związki partnerskie i religię w szkołach) to istnieje strefa Schengen i można sobie – jak chce się żyć w absolutnie świeckim kraju – wyjechać do Francji traci w ogóle wiarygodność nie tyle jako partia liberalna, ale jako nowoczesna politycznie asocjacja, czująca czym jest najszerzej pojmowany modernizm. Bo takiej wypowiedzi i takiego stanowiska nie powstydziliby się najbardziej religianccy kandydaci Prawa i Sprawiedliwości
Świadomość polskiego ludu (i elit) jest więc jak koń Stanisława Tyma – a jaki koń jest, każdy widzi.