Czy postmodernizm jest gorszy od katolicyzmu?

Wczoraj (8 stycznia 2014) w ramach spotkania PSR Poznań w Teatrze Ósmego Dnia (ul. Ratajczaka 44) miałem pogadankę o, jak to ujął Jacek Tabisz: „drugim, obok agresywnej religijności zagrożeniu dla racjonalizmu”. Jest to oczywiście postmodernizm społeczno – polityczny, odrzucający odkrycia nauki, zrównujący nowoczesność z zabobonami, wspierający poprzez relatywizację postawy ultrakonserwatywnej. Z uwagi na „równorzędność narracji kulturowych” postmodernizm odrzuca na przykład biologiczną genezę człowieka, jego zachowań, jego psychiki… Niektórzy postmoderniści wręcz odrzucają cały ewolucjonizm nazywając go „neokolonialną narracją białego człowieka”.

Temat okazał się trafiony; była ożywiona twórcza dyskusja. Przedstawiłem w mojej pogadance rozmaite własne teorie na temat tego czym jest postmodernizm, bo jak zauważył m.in. kolega Przemysław Wańtuch, nie ma on swej definicji. Otóż dla mnie postmodernizm to globalny konserwatyzm, to znaczy, że w warunkach globalnej wioski konserwatyści rozmaitych krajów i kultur muszą uznać się nawzajem i utworzyć sojusz przeciwko liberalnym i lewicowym reformatorom. Konserwatyzm, który nie jest doktryną uniwersalną w przeciwieństwie do np. chrystianizmu, liberalizmu czy socjalizmu, może tylko uznać strefy wpływów innych konserwatyzmów, a więc równorzędność tradycjonalistycznych narracji, i władzy kultur lokalnych nad ludźmi urodzonych w tych strefach; dlatego np. trybunał RFN w Karlsruhe pozwala stosować kary cielesne muzułmańskim ojcom w RFN, a władze brytyjskie oddają całe dzielnice miast (np. w Bedford) we władzę szariatowców. Alternatywą w globalizmie, dla konserwy lokalnej jest tylko fanatyzm i izolacjonizm, który praktykują Amisze, niektórzy baptyści, czy irańscy ajatollahowie.

Ten międzynarodowy postmodernistyczny sojusz konserwatystów, którzy udają nowocześniejszych od nas liberałów, dzięki przedrostkowi post przed słowem modernizm, przypomina trochę doktrynę racji stanu, czyli typową konserwatywną politykę wyrozumiałości i wspaniałomyślności wobec junt i kacyków, jeśli da się od nich np. kupić gaz czy ropę. Jest ta postmodernistyczna doktryna racji stanu w pełni kompatybilna z doktryną wielu cywilizacji, choć cywilizacja jest przecież tylko jedna – ludzka. Wobec wygłuszania liberałów, którzy chcą coś zrobić dla zwykłych Chińczyków czy Rosjan, czy innych ludzi, w ramach akcji UN, EU czy AI, coraz trudniejsza stała się zwykła praca filozoficzna, np. John Rawls musiał milion razy przeprosić zanim odważył się wystąpić z teorią reformy społecznej (nawiasem mówiąc jestem po stronie utylitarystów przeciw utopii Rawlsa, ale nie o to tu chodzi, lecz o wyciszanie wszelkiej myśli uniwersalno-reformatorskiej). Konserwatyści zawsze uznawali władzę kultury nad jednostką, więc sojusz postmodernistyczny powstał spontanicznie w reakcji na globalizację, co wyjaśnia dlaczego, jak celnie zapytał kolega Przemysław Wańtuch tak niewielu autorów czy „myślicieli” przedstawia siebie samych jako postmodernistów (w Polsce głównie Zygmunt Bauman).

Również kolega Przemysław Wańtuch zwrócił uwagę na to, że postmodernizm wiąże się z brakiem wiary w postęp, co on tłumaczy zmęczeniem cywilizacji samą sobie, a ja odrodzeniem romantyzmu, zawsze kompatybilnego z konserwą. Zresztą moim zdaniem postmodernizm i romantyzm to w dużej mierze to samo. Myśl sentymentalistyczna odnawia się w różnych epokach, podobnie jak racjonalistyczno-liberalni-reformatorska. Adam Mueller, konserwatysta niemiecki na pocz. XIX wieku mówił, że liberalizm i republikanizm to idee francuskie niezgodne z niemiecki duchem, dziś mamy Asian Values głoszone ex cathedra z Singapuru i Chin. Postmodernizm to magma pojęciowa, jest tak samo trudny do definicji jak konserwatyzm, bo jest pochwałą tego co jest. Kolega Piotr Gabrych uważa, że jest przez to bardziej niebezpieczny niż katolicyzm, bo podważa wszelki sens filozofowania i sporu ideowego w ogóle, kolega Szymon Mucha uważa jednak, że brak formalnej organizacji reprezentującej postmodernizm, czyni go potencjalnie twórczym, a na pewno mniej niebezpiecznym dla racjonalizmu niż katolicyzm. Ja myślę osobiście, że przeciw magmie i papce trudniej się zbuntować, niż przeciw katechizmowi, wydaje mi się, że dowiodła tego Corinne Maier w kontekście płynnego języka korporacji:

Ale oczywiście, każdy może przemyśleć sprawę dla siebie. Lewica nieinternacjonalna też często popiera postmodernistyczny multikulturalizm, bo nie rozumie, że prawa człowieka mogą być tylko osobiste i jednostkowe, a nie przywilejem jakichś grup kulturowych (czyli de facto ich elit z imamami i kapłanami; Melanie Philips w „Londonistanie” opisuje jaką szkodę postmodernizm poczynił w edukacji w UK). Wiele ideologii ma swoje skrzydła liberalne i postmodernistyczne obecnie, co przypisywałbym owej płynności i owej magmie. Kolega Paweł Krzyżaniak przypomniał o feministach uznających np. ewolucje i inne uznane teorie naukowe za część wrogiego kobietom męskiego dyskursu. Przypomina to nieco przykład jaki podał Jacek Tabisz, we wstępie do naszego wydarzenia. W sztuce (żałuję, ze nie było na spotkaniu mojego kolegi malarza) postmodernizm może być twórczy, ale pozostaje tak samo kontrowersyjny. Kolega Paweł Krzyżaniak, mówił, że jeśli szpadel może być dziełem sztuki, to czemu nie może nim być gaśnica przeciwpożarowa „wystawiona” w tym samym muzeum. Utylitarysta, za jakiego się uważam, powiedziałby, że skoro nie liczy się zamiar (jak chcą kantyści czy chrześcijanie), a wynik i czyn, to gaśnica jest tak samo dziełem sztuki jak szpadel wystawiony celowo jako dzieło, ale to już insza kwestia. Wszyscy zgodziliśmy się, że postmodernizm jest trudnym przeciwnikiem dla racjonalnej myśli, bez różnicy czy jest on konserwatywnym neoromantyzmem, zwątpieniem anty-progresywnym czy filozofią osobną.

Tu jeszcze kilka filmów na temat postmodernizmu:

Dla katolików postmodernizm też oznacza zagrożenie, bo nakazuje mu rolę partii a nie monopolisty:

, ale mylnie byłoby brać postmodernizm za sprzymierzeńca, bo liberalizmowi i racjonalizmowi czy scjentyzmowi, nakazuje takie samo miejsce. Katolicyzm – wiadomo, czego chce i przy czym obstaje, postmodernizm zmienia się w zależności od ststus quo i rozmaitych kaprysów wyniosłych pseudointelektualistów, i technokratów – Wszystkie uniwersalizmy są załatwiane przez postmodernizm, a Ujgur czy inny Czeczen dalej cierpią…