Hanower – Festungs- und Residenzstadt

Zależność miasta-siedziby dworu z tym ostatnim ukazuje nam się doskonale na przykładzie Poczdamu, który nie istniałby bez zamówień dworu i podobnych miastach. Bywało i odwrotnie. Niedostatek władzy centralnej, jak na przykład w Elektoracie Hanoweru po 1714, gdy elektor Jerzy Ludwik został królem Wielkiej Brytanii i wyjeżdżając do Londynu, przekazał rządy ministrom. Sama stolica – miasto Hanower wykorzystało zaistniałą sytuacje dla znacznego usamodzielnienia się, a nawet wtrącania się w sprawy prowincjonalne. Zdolny Christian Ulrich Grupen (1692-1767), długoletni (1725-1767) burmistrz miasta Hanoweru, w zabiegach o polepszenie bytu mieszkańców, nie bał się nawet ostrych słów wobec ministrów skupionych wokół Gerlacha von Münchhausena. Książe Calenbergu przeniósł swą siedzibę do Hanoweru już 1636 roku. Oznaczało to czas rozkwitu dla miasta. W 1676 roku przybył doń najwybitniejszy z ówczesnych Niemców – Leibniz.

Il. Hannover von Osten aus gesehen. Rycina Matthäusa Meriana z roku 1654.
Elektorat Hanoweru był od 1714 połączony unią personalną (Jerzy I Hanowerski, zm. 1727) z Wielką Brytanią. Bardzo zdolnym ministrem Jerzego I był Andreas Gottlieb von Bernstorff (1640–1726), który podobnie jak kompozytor Georg Friedrich Haendel (1685–1750) pojechał z królem do Londynu. W latach 1710-1712 Haendel koncertował w Leineschloss. Oto duet Haendla z tego okresu, a konkretnie z przełomu 1710/1711 roku:

Po wyjeździe króla, umocniły się rody arystokratyczne i urzędnicze, a nieużywany pałac Herrenhausen zachował „niemodne” barokowe ogrody. W 1734 król Wielkiej Brytanii i elektor hanowerski Jerzy II, i jego minister Gerlach Adolph von Münchhausen założyli uniwersytet w Getyndze (tak zwana: Georgiana). Szybko przybyli do niej cenieni wykładowcy tacy jak Samuel Christian Hollmann.
Brytyjski ustrój podziwiali Carl Friedrich Bahrdt, jak również Schlötzer, Kant i Moser. Silnym ośrodkiem promowania brytyjskiego ustroju i myśli politycznej był założony w 1737 roku uniwersytet w Getyndze. Getyński moralista Christoph Meiners (1747-1810) uważał brytyjski parlamentaryzm za ideał, i radził niemieckiej szlachcie uregulować wzajemne stosunki prawne i polityczne, by móc uczynić pierwszy krok w stronę tego ideału . Dopiero brytyjski zatarg z Ameryką wywołał przejściowy odwrót niemieckiej oświeconej opinii od brytyjskiego parlamentaryzmu, aż do zawarcia pokoju z Ameryką (1783), Wielka Brytania była tyranem, a Amerykanie dzielnymi spartańskimi wojownikami, wolącymi śmierć od niewoli. Większość niemieckich oświeconych poparła USA (Forster, Mauvillon, Schubart, Zinzendorf), nieliczni dochowali wierności Anglii (jak np. Brandes, Köster, Möser, czy Zimmermann). Zwłaszcza Hanower jako państwo połączone unią z Wielką Brytanią stało na straży wolnościowego honoru Albionu.
W latach 1725-1767 burmistrzem miasta był Christian Ulrich Grupen (1692–1767). Grupen był najsłynniejszym i prawdopodobnie najzdolniejszym burmistrzem w historii miasta. Był człowiekiem wykształconym. Budował kościoły, odnawiał budynki użyteczności publicznej. Patronował badaniom naukowym i historycznym. Od 1699 roku rada miasta Hanower składała się z dwóch burmistrzów, syndyka, sekretarza, dwóch skarbników (Kämmerer) i 6 sesnatorów. Grupen był jednym z dwóch burmistrzów.
Mimo starań Grupena, jednak oddalenie władcy, teraz mieszkającego w Londynie oznaczało, że z wszystkim są kłopoty, na przykład nieustannie „brakowało” cegieł do wznoszenia nowych budynków, choć wcale nie brakowało cegielni…
Vide: H. Rischsbieter, Hannoversches Lesebuch oder: Was in Hannover und über Hannover geschrieben, gedruckt und gelesen wurde. Bd. 1, 1650-1850, Hannover 1986, s. 64-73.
Od 1814 Hanower to stolica nowo utworzonego Królestwa Hanoweru. W 1837 wygasła unia Wielka Brytanii i Hanoweru, a Hanower zaczął się znów szybko rozwijać. W 1866 miasto Hanower zostało wraz z całym państwem wcielone do Prus po ataku pruskich wojsk. Odtąd do 1946 roku Hanower był stolicą Prowincji Hanower.
W 1871 roku wraz z Królestwem Prus prowincja i miasto znalazły się w granicach zjednoczonych Niemiec. W 1900 roku Hanower był 10. największym miastem Niemiec. W czasie II wojny światowej został silnie zniszczony wskutek bombardowań. W 1945 znalazł się w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec. 23 sierpnia 1946 został stolicą nowo utworzonego kraju Hanower, który istniał 92 dni. Z połączenia Hanoweru oraz wolnych krajów Brunszwiku, Oldenburga i Schaumburg-Lippe jeszcze w 1946 utworzono kraj związkowy Dolna Saksonia, w którym Hanower pełni funkcję stołeczną.