ONI (powyborcze remanenty)

Podstawową instytucją polskiej inteligencji
było zawsze swoiste getto społeczno-towarzyskie
prof. Józef CHAŁASIŃSKI

Wmawiało się tzw. „ludowi”, że dychotomiczny podział na ONYCH (czyli władzę) i nas (czyli naród, społeczeństwo, „lud”) to wynik 45 lat historii PRL-u, kiedy to znienawidzona, zła, opresyjna i wyalienowana z narodu władza, przyniesiona na dodatek na bagnetach Armii Czerwonej, zniewalała nadwiślańską wspólnotę, która łaknęła jak kania dżdżu wolności.
Ferdynand Goetel (przedwojenny Prezes PEN-Clubu 1926-33, szef Związku Literatów Polskich 1933-39, jeden z admiratorów Obozu Zjednoczenia Narodowego, londyńczyk itd. czyli osoba jak najbardziej w dzisiejszej Polsce godna zaufania, według prawicowo-narodowej narracji) zauważył już po wojnie w czasie swej powojenno-londyńskiej egzystencji, że o piłsudczykach mówi się cały czas „…….– ONI. Nie my, nie Polacy, nie naród nie społeczeństwo, ale ONI. ONI przegrali wojnę, ONI uciekli za granicę unosząc swój i narodowy dobytek, ONI okryli hańbą imię Polski w oczach oświeconego świata, ich generałowie i pułkownicy zmarnowali dzielność, patriotyzm i męstwo polskiego żołnierza, ich pyszałkowatość spowodowała podjęcie wojny z Niemcami bez uważania na słabość własnych sił, ich dyplomaci i politycy nie mieli żadnej wiedzy o tym komu i jak dalece ufać. Głupcy, fantaści, niedołęgi i jak się okazało tchórze – to ONI”.
Dziś kiedy powszechnie słyszy się o rządzących elitach – elitach władzy i mediów – że są absolutnie wyalienowane ze społeczeństwa, że nie znają potrzeb i problemów trapiących szarych, zwykłych ludzi wypowiedzi prominentnych reprezentantek obozu władzy, pań: Bińkowskiej – o pensji 6000 PLN/m-c i idiotach lub złodziejach jacy za tak marną kwotę mogą pracować i Pitery – o braku tradycji brania śniadań do szkoły jako przyczynie głodnych dzieci w polskich placówkach edukacyjnych, tylko takie mniemania pogłębiają i utwierdzają, a wynik wyborów prezydenckich w Polsce AD’2015 jest tego najlepszym dowodem. Zdziwienie i słabo ukrywany gniew mainstreamu z racji rezultatów ostatniej elekcji to jest właśnie egzemplifikacja z jednej strony wspomnianej alienacji elit, a z drugiej – widomy znak, że ci mityczni i wieczni (jak u Platona były „wieczne idee”, a tym samym a priori – dobre, lepsze, wzorcowe) ONI powrócili znów nad Wisłę. Są być może więc immanencją życia publicznego tego kraju ?
Owi nieśmiertelni ONI nie mogą być określani jako wyłączny wykwit i jednoznaczna emanacja epoki 1945-89 zwanej państwem komunistycznym (choć komunizmu w Polsce jako takiego nie było naprawdę nigdy – do 1956 roku funkcjonowały elementy takiego porządku i próbowano wdrażać nieskutecznie fragmenty ortodoksyjnego marksizmu-leninizmu, potem następowała powolna lecz systematyczna, wewnętrzno-ustrojowa, samoistna dekomunizacja, zwłaszcza jeśli chodzi o system sprawowania władzy, kontakty ze światem zachodnim, pluralizację życia publicznego – przede wszystkim jeśli chodzi o kulturę etc.).
Czym wyjaśnić ów fenomen i nieśmiertelność tego pojęcia, choć za Tadeuszem Kotarbińskim wiemy, iż to co nieśmiertelne jest martwe ? Współczesność polska świadczy jednak, iż akurat ci ONI martwymi nie są. Coraz to pojawiają się w innych konfiguracjach, w innym entourageu polityczno-społecznym, w innych barwach klubowych (by sięgnąć do futbolowego języka). Jest to więc idea nośna i twórcza (specyficznie), a przede wszystkim – niezwykle żywotna.
Dlaczego tak się dzieje ? Ano należy – wbrew próbom wykluczenia z publicznej debaty tych uzasadnień i argumentacji odwołujących się (lub korzystających z metodologii) do marksizmu czy koncepcji prezentowanych przez filozofię Karola Marksa a podyktowanych względami ideologicznymi (nie merytoryczno-racjonalnymi) – brać pod uwagę tzw. długie trwanie. Czyli nie tylko powierzchowną i banalną w swej treści analizę kulturowo-historyczną (zwaną prezentyzmem) odwołującą się do niedawno minionych dekad (tu grają zazwyczaj rolę czynniki aksjologiczne i politycznie zacietrzewione) lecz przede wszystkim spojrzenie sięgające daleko w przeszłość, w historię. Nie można bowiem ignorować przyczyn, genealogii i uwarunkowań społeczno-ekonomicznych zdawałoby się dawno minionych. One trwają w podświadomości, w tożsamości, często ukryte i zasymilowane, obłaskawione, zmodernizowane. W tym względzie doskonałym materiałem dla zrozumienia wielu polskich bolączek, utrapień, perturbacji i zawirowań społecznych są niedocenione na krajowych rynku pozycje książkowe: Andrzej Leder, PRZEŚNIONA REWOLUCJA i Jan Sowa, FANTOMOWE CIAŁO KRÓLA.
Ta wyniosłość polskiej inteligencji (o której mówi cytowany Józef Chałasiński) dziś traktowanej jako tzw. mainstream czyli – najszerzej pojęta elita władzy, jako swoiście pojmowania arystokracja społeczeństwa – bierze się z czasów I RP, kiedy to szlachta (te 7-8 % ówczesnego społeczeństwa) była absolutnie wyalienowana z masy podległych jej, a traktowanych jak czarni niewolnicy na plantacjach w Alabamie czy Brazylii, pańszczyźnianych chłopów. Doskonale proces owego przekształcania w czasie historycznym pokazuje wspomniany Andrzej Leder. Proces przebiegający w formie „prześnionej”, jakby poza, jakby obok tej społeczności. Ponieważ gros dzisiejszego społeczeństwa polskiego przejęło wartości i mentalność charakterystyczne dla szlachty z okresu sarmacko-kontrreformacyjnego i epoki rozbiorów (w tym procesie „prześnienia” zmian społeczno-kulturowych na przestrzeni ostatnich 150 lat dobitną rolę odegrała właśnie inteligencja i elity z racji swej proweniencji – autentycznej bądź wydumanej – identyfikowanej w jakimś stopniu z tożsamością klasy szlachecko-magnackiej), to dzisiejszy mainstream w Polsce powiela w tej mierze ową kostyczność, hieratyczność, megalomanię i samozadowolenie „J.W. panów-braci” szlachty To stąd biorą się owa pycha, bufonada, mentorstwo, przaśny arystokratyzm (na zasadzie: my wiemy lepiej, my wam powiemy……..), paternalizm, obcujące jednocześnie – jak w epoce sarmackiej – z bigoterią, wybujałą dewocją, hipokryzją, faryzejstwem itd.
Brak racjonalizmu i świadomości wagi wszelkich wyborów wiązać należy także z nadmierną rolą i pozycją Kościoła katolickiego w życiu publicznym, a nade wszystko w edukacji. Religia ze swej istoty sprzyja bowiem irracjonalności, paternalizmowi, niesamodzielności i czołobitności. Skonstruowany po 1989 roku model nauczania dzieci i młodzieży preferujący taki sposób patrzenia na życie unaocznił się twórcom – czyli elitom – dziś po 25 latach z całą mocą. To tu tkwi właśnie m.in. fenomen Kukiza (powielający syndrom Tymińskiego czy Leppera). Dlaczego ktoś zapyta: ano bo głosuje się przeciwko – praktycznie we wszystkich wyborach po 1989 roku – a nie za, opowiadając się tym samym za konkretnym programem. Lecz w takim szkodliwym rozumieniu rangi demokratycznych elekcji mainstream ma swój lwi udział schlebiając od 25 lat potrzebom religii katolickiej, Kościoła, pospolitemu religianctwu. Z przaśności intelektualnej, ignorancji, serwilizmu, dulszczyzny i kołtuństwa.
Najsmutniejszym jest to, iż ów mainstream dalej nic nie rozumie, bo nie stara się zgłębić problemu na zasadzie – dlaczego ? Dalej jest – jak mówi młodzież – odjazdowy, prawiąc o braku plakatów (Lityński), zapomnieniu o rządach IV RP (Michnik), niedocenieniu zasług w obaleni komunizmu (Wajda, Olbrychski) itd.
Ów paternalizm, ta autokracja intelektualna, taki despotyzm i pogarda okazywana tzw. „ludowi” stoją w jawnej sprzeczności z dialogiem społecznym (mającym tworzyć społeczeństwo otwarte, demokratyczne, wolne i przyjazne jednostce), z zasadami demokracji i wolności obywatelskich o które to te same elity wiodły bój z PRL-em.