Puszcza

Global Footprint Network wyznaczyło graniczną datę wyczerpania zasobów ziemi na 2 sierpnia 2017 roku. 10 sierpnia nic się niby nie stało. Puszcza Białowieska jest nadal wycinana, Rząd Polski nadal nie respektuje ustaleń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, nadal planowany jest odstrzał żubrów, nadal giną zwierzęta we wnykach kłusowników, ciągle jeszcze ludzie porzucają zwierzęta jak zabawki. Global Footprin Networ w opracowanym przez siebie dokumencie pokazuje jednak jasno, eksploatacja zasobów naturalnych przekracza możliwości regeneracyjne ziemi. Wycinamy za dużo lasów, dlatego coraz mniej mamy zielonych płuc, zużywamy za dużo wody, więc akweny wodne nie zdołają na powrót zostać zasilone, emitujemy za dużo zanieczyszczeń do atmosfery, które nie są już oczyszczane przez tereny zielone. Żyjemy na kredyt, który będzie spłacany w chorobach, alergiach, jakości życia, głodzie i wymieraniu przyszłych pokoleń. Żyjemy jak niedbali egoiści, którzy nie potrafią rozejrzeć się dookoła i dostrzec innych. Ważne aby nam było wygodnie. Ta postawa coraz bardziej obciąża ekosystem, matka Gaja zostaje przez nas coraz bardziej zniszczona i po woli zabijana.

Jared Diamond w książce o znamiennym tytule „Upadek” pokazał, co się dzieje z tym, którzy zachowują się całkowicie egoistycznie, dążąc do zaspokojenia swoich potrzeb zapominając o świecie. Rapa Nui – Wyspy Wielkanocne – piękny punkt na mapie turystycznej świata, dziś całkowicie wylesione i prawie niezamieszkałe. Swego czasu ekosystem tych wysp miał zupełnie inny charakter, to człowiek realizując swoje potrzeby zademonstrowania wyższości, możliwości, czy własnych zdolności poświęcił tereny zielone. Skutkiem była deforestacja i całkowite załamanie się zasobów wysp, co z kolei pociągnęło za sobą do upadku ludzi i ich kultury. Dzisiaj możemy obserwować tylko kamienne posągi, czy ich pozostałości, budzące w nas podziw i…. niestety rzadko zadajemy sobie pytanie co się tak naprawdę stało, jakim kosztem te wielkie działa człowieka powstały. Nie przychodzi nam na myśl, że nasz świat coraz bardziej przypomina tę historię sprzed stuleci.

Na każdym kroku ludzkiej historii można zobaczyć to samo: dążenie do własnych celów, zawłaszczanie przestrzeni dzielonej z innymi zwierzętami, dokonywane zmiany w ekosystemie. Współczesna kultura Zachodu pod tym względem zdaje się wyjątkowo zachłanna. Przyroda stała się źródłem surowca, zwierzęta stały się elementem produkcji (mięso, futra, wyroby mleczarskie), traktowane całkowicie instrumentalnie.

Ileż to razy ekologów traktowana jako szalonych. Walka o Rospudę, o wiele lasów i terenów zielonych, czy wreszcie walka o Puszczę Białowieską nie raz spotkała się i ciągle spotykają z krytyką i to nie tylko partii rządzących, ale zwykłych obywateli nie dostrzegających wagi takich działań. Tymczasem Matkę Gaję mamy tylko jedną. Jamesa Lovelocka i Lynn Margulis opracowali hipotezę Matki Gai. Już w latach 70 XX wieku pokazali, że ekosystem jest jednością i wszystkie istoty żyjące nie tylko są ze sobą zależne, ale również związane są z ziemią, wobec której działają i wobec której są odpowoedzialne. To zobowiązanie ma charakter dosłownie rodzinny – ziemia daje życie, dlatego to, co na niej wzrasta nie może się przeciwko niej obrócić. Tak jak szanujemy własną matkę, tak jak zawdzięczamy jej życie i postawy życiowe, tak samo jesteśmy zależni od ziemi, Matki Gai. I tak jak dbamy o naszą matkę tak samo powinniśmy dbać o Matkę Ziemię. Miłość, szacunek, zrozumienie zależności i powinności, relacja – te właśnie emocje i potrzeby powinny kształtować naszym działaniem.

Tymczasem człowiek stał się moim zdaniem wielkim hipokrytą. Niby nabraliśmy świadomości zielonej, niby wiemy, co grozi przyszłym pokoleniom, jeżeli nie staniemy się mniej ekspansywni i agresywni w naszym byciu na ziemi, mimo to ciągle myślimy tylko o sobie. Nie korzystamy z energii naturalnej, bo ciągle jest za droga, nie szanujemy innego życia niż nasze, bo ciągle ulegamy modzie (futro z lisa lub foi gras zwycięża ponad naszą świadomość w jaki sposób te „dobra” są pozyskiwane). Nie przejmujemy się krajami rozwijającymi, które o wiele bardziej zanieczyszczają atmosferę. Często też to kraje najuboższe zostają obciążone skutkami ekologicznej katastrofy produkowanej przez kraje zachodu (wysypiska odpadów elektronicznych czy radioaktywnych w Chinach czy Somali stanowią tego bolesny przykład).

W tych dniach wszyscy bezradnie przyglądamy się wycince Puszczy Białowieskiej. Niespotykana na skalę światową dewastacja jednego z ostatnich terenów zielonych. Nie pomogło wpisanie Puszczy Białowieskiej na listę dziedzictwa UNESCO, nie pomogły protesty ludzi w całej Polsce, dewastacja trwa nadal. Arogancja Ministra, którego obowiązkiem jest dbać o środowisko, nonszalancja władzy, obojętność części społeczeństwa pokazują jak nie wiele jeszcze wiemy o zagrożeniach jakie sami stwarzamy.

Żyjemy na kredyt przyszłych pokoleń, nie dbamy o inne istoty, nie szanujemy życia. Zainteresowani sobą i własnym rozwojem. Może jednak czas odwrócić ten proces, może jednak czas zmienić nasze myślenie. Człowiek nie jest najważniejszą z istot, a jedną z wielu. Puszcza Białowieska wciąż stoi, jeszcze możemy…