Teista kontra „rozsądna wiara”

Wstęp

Najpierw wyjaśnię tytuł tego eseju i motywacje do jego napisania. Przez kilka lat cierpliwie słuchałem publicznych debat znanego w USA i w Europie chrześcijańskiego apologety, teologa i filozofa religii Williama (Billa) Lane Craig. Bill studiował i pracował na uniwersytetach w Europie i USA. Ukończył w tym roku 70 lat życia, zdobył popularność swoją działalnością w sieci pt. “Reasonable Faith”(Rozsądna Wiara) oraz stworzeniem nowoczesnej wersji średniowiecznego argumentu istnienia boga zwanego argumentem Kalam.  Nazwa pochodzi od islamskiego teologa żyjącego w XI wieku. W odróżnieniu od innych apologetów Bill nie cytuje często Biblii, lecz opiera swoje argumenty na pseudonaukowej interpretacji współczesnej fizyki i kosmologii. Jego wystąpienia w debatach są starannie przygotowane i robią wrażenie naukowych referatów pomimo ich metafizycznych treści. Po stronie ateizmu w debatach z Billem uczestniczyli: Sam Harris, Christopher Hitchens, Lawrence Krauss i Edward Tabash.  Ich argumenty na rzecz ateizmu były ciekawe i słuszne, ale nie atakowały bezpośrednio pięciu tez prezentacji Billa. W tej sytuacji Bill w podsumowaniu debat oświadczał, że skoro jego tezy nie zostały unieważnione to są one prawdziwe. W tym eseju postaram się pokazać fałsz pięciu części prezentacji Billa, które on nazywa contentions (twierdzeniami).

Kosmiczny argument Kalam 

Autorem argumentu kalam się jest średniowieczny filozof islamski żyjący w XI wieku. W nowej wersji Billa argument ma trzy części: a) wszystko, co istnieje i ma początek w czasie ma przyczynę, b) istniejący świat miał początek i ma przyczynę, c) ta przyczyna jest Stwórca, osobisty, inteligentny bóg chrześcijański.

Świat powstał w warunkach fizyki kwantowej, w której reguła przyczyny nie obowiązuje. Teoretyczny fizyk Lawrence Krauss w książce “A Universe from Nothing: Why there is Something Rather than Nothing” opisuje możliwość powstania świata z pustki (Ex nihilo) w warunkach kwantowej fluktuacji. Jego argument nie jest dowodem, ale stwierdzeniem możliwości powstania świata bez cudu gwałcącego prawa fizyki. Naukowego wyjaśnienia jak powstał świat jeszcze nie ma. Jednym z wybitnych fizyków badających problemy astrofizyki i początku świata był Stephen Hawking (1942-2018). Oto fragment jego wypowiedzi na temat stworzenia świata

“Każdy może wierzyć, w co chce. Ja uważam ze najprostszym wyjaśnieniem jest, iż bóg nie istnieje, nikt nie stworzył świata i nikt nie kieruje naszym losem. To prowadzi mnie do poglądu, że prawdopodobnie nie ma nieba i pozagrobowego życia.”

Możemy wierzyć w to, co chcemy i komu chcemy, ale mając do wyboru filozofa religii i wybitnego fizyka trzeba zaufać fizykowi w sprawie powstania świata.

Precyzyjne dostrojenie (fine tuning)

Ten argument (wersja Inteligent Design) według Billa dowodzi istnienia inteligentnego stwórcy świata. Oto idea argumentu: stwórca świata tak precyzyjnie dostroił fizyczne stałe parametry fizyki, aby powstało życie i człowiek. Każda minimalna zmiana wartości tych parametrów wyklucza możliwość istnienia życia, jakie znamy. Ten argument sugeruje, że stworzenie człowieka było centralnym celem w akcie stworzenia całego świata. Obecnie wiemy, że świat jest olbrzymi z miliardami galaktyk a ziemia jest malutką planetą na krawędzi jednej galaktyki.  Prawie cały świat ma warunki zabójcze dla człowieka. Są to śmiertelne promieniowanie i zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura. Założenie, że inteligentny stwórca, który precyzyjnie dostroił parametry fizyki tak, aby powstał człowiek na malutkiej planecie Ziemi jest czystą egocentryczną fantazją. W dodatku Bill nie może być pewien ze stwórca, jeśli nawet istnieje, uważał, że człowiek był ważniejszy od martwych, lecz potężnych czarnych dziur lub innych obiektów w kosmosie.

Bill nie wyjaśnił jak niematerialna istota bez mózgu może być inteligentna i cokolwiek dostroić. Również nie wyjaśnił, dlaczego 99% żyjących na ziemi gatunków wymarło pomimo precyzyjnego dostrojenia. Drugie twierdzenie Billa jest pseudonaukową gramatycznie poprawną składanką pustych słów, w czym teologia celuje.

Argument moralności

Bill twierdzi ze istnienie obiektywnych zasad moralności dowodzi istnienie boga. To twierdzenie degraduje człowieka i jego cenną zdolność oceny skutków różnych zasad moralności oraz odróżnienia dobra od zła. Jednym z dowodów tej umiejętności jest fakt, że obecnie żaden zdrowy umysłowo człowiek nie wykonuje barbarzyńskich poleceń zawartych w Starym Testamencie. Na przykład, polecenie zabicia nowo poślubionej zony, jeśli nie jest dziewicą. Wiemy też, że zasady moralne nie są obiektywne. Zmieniają się z czasem i każda kultura dopasowuje zasady moralne do swoich potrzeb. Niektóre reguły są uniwersalne a inne obowiązują lokalnie. Idea, że tylko bóg może tworzyć moralne zasady nie tylko poniża ludzi, ale nie może być praktycznie zastosowana, ponieważ nie istnieje metoda obustronnej komunikacji z bogiem. Skoro nie możemy dowiedzieć się, co bóg uważa za dobre lub złe to jesteśmy zdani na własny rozsądek. Ten oczywisty fakt eliminuje boga, jako autora zasad modalności.

Zmartwychwstanie Jezusa

Bill uważa, że jednym z dowodów istnienia boga jest zmartwychwstanie Jezusa. Istnieją poważne powody dla wątpliwości, co do prawdziwości tego kluczowego wydarzenia wiary chrześcijan.  Pisarze Nowego Testamentu nie byli obiektywnymi historykami. Czterej autorzy Nowego Testamentu chcieli rozpowszechnić nową religię. Dlatego zawiera on dużo fantazji. Przykładem jest opis masowego zmartwychwstania zmarłych ludzi w momencie śmierci Jezusa. Nic takiego nie miało miejsca. Tak niezwykle wydarzenie byłoby opisane przez historyków żyjących w Judei na początku I wieku.

Na początku chrześcijaństwa kwestia boskości Jezusa była otwarta. Dopiero w 325 roku sobór biskupów w Nicei zwołany przez cesarza Konstantyna ostatecznie zadecydował, ze Jezus był bogiem równym bogu ojcu. Jeśli boskość można ustalić przez dyskusję, to można taką samą metodą ustalić ze Elvis Presley jest żywy i koncertuje dla wybranych fanów.

Osobiste odczucie obecności boga

Piąte twierdzenie Billa jest najsłabsze. Miliardy ludzi na ziemi nie czują obecności chrześcijańskiego boga.

Osobiste przekonanie Billa o obecności boga jest spowodowane głęboką wiarą. Lekarze psychiatrii często mają do czynienia z ludźmi, którzy słyszą glos boga i chcą z nim rozmawiać.  To może być tylko chwilowa halucynacja lub objaw poważnej choroby.

W sumie, ostatnie twierdzenie Billa nie zasługuje na dalszą poważną dyskusję.

 Zakończenie

Uczciwy naukowiec nigdy nie zakłada wyniku badan zanim nie skończy projektu i udowodni rezultat.

Raczej stara się dojść do prawdy i akceptuje rezultaty badan.  Bill otrzymuje swoje twierdzenia w inny sposób.  Stara się znaleźć dowody, które potwierdzają jego wiarę. To poważnie obniża wartość jego badawczej pracy. Podpieranie metafizycznych twierdzeń naukowymi faktami stanowi cyniczne wykorzystanie nauki dla teologicznych argumentów, które nie mają i mieć nie mogą żadnych dowodów. Twierdzenia Billa są jak białe króliki wyskakujące magicznie z kapelusza.