Największe zagrożenie dla zwierząt

Moim zdaniem nie ulega wątpliwości, że największym zagrożeniem dla zwierząt jest przyrost ludzkiej populacji. Pisałem o tym już w poprzednim artykule na ten temat, ale wydaje mi się, że ten wątek wart jest ciągłego podkreślania.

Gdyby nawet wszyscy ludzie byli weganami i bardzo kochali zwierzęta, to wzrost naszej populacji do 100 miliardów, czy do większej jeszcze liczby osób unicestwi znakomitą większość habitatów dzikich zwierząt. Ludzie będą potrzebowali miejsc na mieszkania, pól do produkcji żywności, materiałów do potrzebnych im budynków, przedmiotów, pojazdów, urządzeń etc.

W Indiach zastanawiano się nad wprowadzeniem kontroli urodzeń, ale ostatnie dekady pokazały, że z uwagi na wzrost zamożności Hindusów przyrost naturalny przyhamował. Ale wzrósł za to w innych regionach świata. Jednym ze sposobów na radzenie sobie z zabójczym dla dzikiej przyrody przyrostem naturalnym Homo sapiens jest zatem zamożność społeczeństwa. Wtedy pojawia się bardziej staranne planowanie rodziny, inwestowanie w edukację dzieci, potrzeba czasu wolnego i komfortu. Gdy ludzie są bardzo biedni, często zakładają, że większa ilość dzieci zabezpieczy ich na starość i jest to jedyna gwarancja emerytalna biedaków w wielu biednych państwach. Do tego w biednych państwach nie ma dobrych lekarstw, więc umieralność dzieci jest wyższa i gdy ktoś ma tylko dwójkę dzieci, ryzykuje, że żadne z nich nie doczeka dojrzałości i na starość nie będzie się cieszył z potomstwa, wnuków etc.

Oczywiście państwa rozwijające się oznaczają bezmyślną niekiedy anihilację przyrody. W Europie było tak w XIX wieku. Dziś tą drogą kroczą Chiny i Indie. Obok eksperymentalnych i bardzo progresywnych projektów ekologicznych, które mają w tych krajach miejsce, większość bogacących się ludzi w ogóle nie dba o ich przyrodnicze otoczenie. Śmieci nie są nawet wrzucane do kubłów, przyroda jest zupełnie nieistotna wobec potrzeby bogacenia się. Można pomyśleć, że tacy ludzie są trochę „straszni”, ale nie sposób ich nie zrozumieć z psychologicznego punktu widzenia. Ktoś, kto nagle wyrwał się z niewyobrażalnej nędzy, zagrażającej wprost egzystencji jego i jego rodziny, nie będzie się zastanawiał, czy ściąć pomnik przyrody i zarobić, czy też dać mu rosnąć i nie zarobić.

Z kolei w państwach rozwiniętych zerowy bądź ujemny przyrost naturalny również jest wielkim problemem. Gospodarka nie dorobiła się rozwiązań związanych z kurczeniem się ilości ludzi zdolnych do pracy, oraz z kurczeniem się ilości konsumentów. Dla gospodarki rozwiniętych państw również najkorzystniejszy jest nieokiełznany przyrost naturalny. Oczywiście do czasu, gdy nie będzie już miejsca i zasobów.

Taki moment globalnego braku miejsca i zasobów nadejdzie oczywiście długo po tym, gdy mnożąca się ludzkość zniszczy niemal wszystkie naturalne habitaty zwierząt. Długo jeszcze będziemy mogli zamieniać Ziemię w jedno wielkie blokowisko, w jedno wielkie miasto. Nawet uprawy będziemy mogli zamknąć w drapaczach chmur, gdzie wyższe niż w domach piętra będą polami uprawnymi. Takie budynki już powstały na przykład w Holandii, jest to technologia już istniejąca.

Być może dzięki technice Ziemia pomieści jeszcze wiele bilionów ludzi, zanim nastąpi nieunikniony przy ciągłym wzroście populacji kryzys. Miejsca dla większości gatunków zwierząt, w tym dla większości dziko żyjących, zabraknie na wieki wcześniej. Mało kto stwierdzi, że lepiej pozostawić milion bezdomnych niż wymazać z powierzchni planety kolejny park narodowy wraz z jego zwierzęcymi mieszkańcami.

Czy gospodarka państw rozwiniętych mogłaby się przestawić na zerowy przyrost naturalny? Jest to poważne wyzwanie, ale z pewnością jednym z kroków na tej drodze jest podwyższenie wieku emerytalnego. Czy część obrońców zwierząt myśli o tym, oceniając na przykład PO? Jeśli nie podwyższymy wieku emerytalnego, będziemy potrzebować dla zachowania dobrobytu wyższego przyrostu naturalnego. Albo naszego własnego, albo ze strony imigrantów, którzy „sprzedadzą” nam swój wysoki przyrost naturalny. W skali globalnej to bez różnicy, czy w Polsce potrzebne będą dla zachowania dobrobytu pokolenia młodych Polaków, czy Wietnamczyków lub Ukraińców. Tak czy siak ludzi będzie więcej, a przestrzeni dla zwierząt mniej.

Ja osobiście uważam, że pod wieloma względami to dobrze, że jest nas ludzi więcej. Jesteśmy istotami, które są w stanie najbardziej świadomie wykorzystać swoje istnienie. Szansa na to, że wśród miliona ludzi będą wybitni naukowcy, wynalazcy i artyści jest większa niż szansa na to wśród stu przypadkowo wybranych osób.

Nasze istnienie to największy skarb, jaki mamy. To wielka wartość. Zatem nadawanie istnienia nowym ludziom, nowym pokoleniom ma też wymiar etyczny. Gdyby nie nasi przodkowie, nie istnielibyśmy, nie moglibyśmy przeżyć żadnego smutku, ani żadnej radości, nie moglibyśmy niczego stworzyć, niczego dokonać. Nie byłoby nas wcale.

Przestrzeń na planecie Ziemia jest ograniczona. I to również wtedy, gdy technika pozwoli nam przetrwać przy populacji rzędu wielu bilionów. Nawet jeśli ktoś jest kompletnie obojętny na to, by przetrwały naturalne ekosystemy i większość zamieszkujących je zwierząt, to pogodzenie się z unicestwieniem pod osiedla wszystkich parków narodowych odsuwa tylko problem kryzysu populacyjnego w czasie. Nie stwarza też nic pozytywnego dla modeli ekonomicznych nie dających sobie rady w warunkach zerowego przyrostu naturalnego (nie wspominając już o ujemnym).

Jedynym sensownym wyjściem jest coś, co należy póki co do sfery fantastyki, czyli kolonizacja innych planet. I tak, zanim zbudowanie samowystarczalnego miasta na planecie Mars okaże się możliwe, minąć może zapewne tysiąclecie. Ale kiedyś trzeba zacząć myśleć o tym na serio. Czy ludzie naprawdę kochający naturę nie powinni wspierać tego typu działań równie zagorzale jak miłośnicy astronomii i kosmonautyki?

Mocno antropocentryczny sposób patrzenia na świat, związany z bardzo przedmiotowym traktowaniem innych niż człowiek zwierząt, jest powszechny i silnie obecny w dyskursie społecznym. Również na tym portalu. Tym niemniej proanimalsi odnoszą znaczące sukcesy. Całkiem możliwe, że w krajach rozwiniętych osiągną część swoich postulatów. Pytanie jednak, czy już teraz nie należy poruszać najważniejszych problemów, mówić o największych zagrożeniach? Czy aktywiści działający w obronie zwierząt nie powinni być promotorami nowych rozwiązań ekonomicznych i eksploracji kosmosu? Moim zdaniem tak, a co Wy o tym sądzicie?