Haga i Haarlem 300 lat temu

Założenie Hagi miało miejsce w XIV wieku. Początkowo była to osada obok zamku myśliwskiego hrabiów Holandii. Siedziba królewska zwana jest 's-Gravenhage, co oznacza „leśna polana hrabiego”, nazwa pochodzi z XIII wieku, gdy hrabiowie niderlandzcy posiadali w tym miejscu pałac myśliwski w wiosce o nazwie Haghe. Ok. 1248 roku Wilhelm II postawił tam zamek, który stopniowo został rozbudowany. Od końca XVI wieku Haga była siedzibą Stanów Generalnych i władz administracyjnych Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów.
W liście z Hagi z 16 sierpnia napotkamy zachwyty Mary Wortley-Montagu holenderskim bogactwem:
„Spieszę ci donieść, że wbrew twojemu straszeniu mnie niewygodami podróży, jestem bardzo zadowolona z jej przebiegu. Dbamy o czynienie krótkich postojów każdego dnia, i to raczej dla przyjemności niż z powodu zmęczenia drogą, ponieważ nie sądzę by mogło być cos przyjemniejszego od podróżowania po Holandii. Cały kraj wydaje się być jednym wielkim ogrodem; drogi są należycie wybrukowane i ocienione po obu stronach przez rzędy drzew, graniczące z dużymi kanałami pełnymi mijających łodzi. Co dwadzieścia kroków napotykamy widok jakiejś willi, a co cztery godziny większego miasta, zawsze bardzo przytulnego i miłego. Jestem pewna, ze byłabyś oczarowana. Miejsce, w którym się obecnie znajduje, jest bez wątpienia jedną z najpiękniejszych miast na świecie. Jest tu kilka ładnie zbudowanych placów, i (co uważam za szczególnie urocze), w cały ten kompleks wkomponowano gęsto stojące drzewa. Tutejszy Vour-hout pełni rolę jednocześnie Hyde-Parku i ulicy Mall; znaczniejsi ludzie mogą tu zażywać świeżego powietrza zarówno stojąc w otwartej przestrzeni, jak i pozostając w powozach. Sa tu sklepy z wafelkami i napojami alkocholowymi itd. Obejrzałam kilka z najsłynniejszych ogrodów, ale nie będę cię zamęczać ich opisem. Myślę, że już uważasz mój list za zbyt długi… ”.
Lady Mary wspominała też siostrze o obfitości towarów kolonialnych świetnej jakości po bardzo niskiej cenie, jakie można nabyć w Hadze.
Haga oficjalnie długo była wioską, ponieważ stanowiła jakby neutralny grunt do negocjacji między prowincjami Republiki Niderlandzkiej. Prawa miejskie nadane zostały dopiero w 1806 roku przez Ludwika Bonaparte. Od 1815 siedziba dworu królewskiego, rządu, parlamentu. Haga, jest historyczną stolicą południowej Holandii, i zawsze wyróżniała się od Amsterdamu i północnej części prowincji, pewnym konserwatyzmem. Haga była miastem dostojników, dyplomatów i szlachty.

W Hadze działał i zmarł w 1766 roku Hrabia Unico Wilhelm van Wassenaer (Vassenaer) holenderski dyplomata, polityk i kompozytor. Autor dzieła Concerti Armonici, które do niedawna przypisywano niesłusznie Giovanni Pergolesiemu. Inaczej niż Henrico Albicastro, Hendrik Focking czy Johann Christian Schickhardt, Unico Wilhelm van Wassenaer, nie był niemieckim przybyszem lecz kompozytorem w pełni rodzimym.

Il. Haarlem w XVIII wieku
Haarlem – zabytkowe miasto w płn.-zach. Holandii na zachód od Amsterdamu, był od wieków ważnym miastem w ramach Holandii, nic więc dziwnego, że nazwano odeń jedno z osiedli holenderskich w ramach dzisiejszego NY. Haarlem słynie z wielu interesujących muzeów, a także wspaniałych budowli, jak chociażby Katedra św. Bawona, ratusz (XVII w.), czy też Vleeshal („targ mięsny”). Liczne biblioteki, muzea (m.in. dzieł Fransa Halsa, czy najstarsze w Holandii Teylers Museum), siedziba Noordhollands Philharmonisch Orkest, galerie sztuki; zespół zabytkowy skupiony wokół Grote Markt: kościoły, Dom Wagi Miejskiej (1598), hale rzeźnicze (1602-1603), liczne kamienice mieszczańskie (XVI-XVIII w.).
Haarlem to ośrodek handlu cebulkami tulipanów. Przemysł włókienniczy, maszynowy, chemiczny. Muzeum Fransa Halsa (1581/85-1666) (Frans Halsmuseum), który działał i zmarł tutaj. Siedziba diecezji rzymskokatolickiej od 1853.W 1795 roku Haarlem liczył 21.000 mieszkańców. Haarlem od zawsze był miastem kupców i handlu morskiego, w XVIII wieku nieco podupadł, w związku z osłabieniem pozycji Republiki.
https://en.wikipedia.org/wiki/Haarlem#18th_century
As the centre of trade gravitated towards Amsterdam, Haarlem declined in the 18th century. The Golden age had created a large upper middle class of merchants and well-to-do small business owners. Taking advantage of the reliability of the trekschuit connection between Amsterdam and Haarlem, many people had a business address in Amsterdam and a weekend or summer home in Haarlem. Haarlem became more and more a bedroom community as the increasingly dense population of Amsterdam caused the canals to smell in the summer. Many well-to-do gentlemen moved their families to summer homes in the Spring and commuted between addresses. Popular places for summer homes were along the Spaarne in southern Haarlem. Pieter Teyler van der Hulst and Henry Hope built summer homes there, as well as many Amsterdam merchants and councilmen. Today, it is still possible to travel by boat along the Spaarne and this has turned into a popular form of tourism in the summer months.
In the 18th century Haarlem became the seat of a suffragan diocese of the Old Catholic Church of Utrecht.